Burada üzerinde durulması gereken iki önemli sorun vardır:
- En sık en erken çürüğe uğrayan sürekli diş olan birinci büyük azı.
- En çok travmaya uğrayan üst orta kesiciler.
Bu iki önemli konuyu ele almadan önce, genç sürekli dişlerin kök gelişimleri kronolojisini kısaca gözden geçirmek yerinde olur. Bilindiği gibi, sürme sırasında her ne kadar kuron tamamlanmış ve mineralize olmuşsa da kök henüz formasyon yolundadır. Bir dişin sürmesi ile apeksinin makroskopik kapanışı arasında 3-4 yıl geçmektedir. Klinik deneyler, kesitleri oval olan köklerin apekslerinin kesitleri yuvarlak olan köklerin apekslerinden daha kısa sürede kapandığını göstermişlerdir.
Diş sürmesi ile apeks kapanışı arasındaki bu süre, iki faza ayrılabilir: Gelişim ve olgunlaşma.
Gelişim Fazı : Hertwig Epitel Kını’nın etkisi ve yardımı ile kök pulpasında odontoblastların farklılaşması, primer dentin matrisinin oluşumu ve mineralizasyonunu izleyerek (apikal bölüm dışında) sement örtüsünün meydana gelmesi bu fazda olur.
Olgunlaşma Fazı : Sement dokusunun öncülüğü altında, apeksin kapanışı, yani foramen apikale’nin 1/5 mm. çapa kadar daralışını sağlayan primer dentin mineralizasyonu. Bu faz bir yandan kök pulpası, öte yandan periodontal bağ dokusu tarafından gerçekleştirilir.
Son çalışmalar, dentin mineralizasyonu ve dış dokularındaki değişikliklerin yalnız pulpa yolu ile değil, aynı zamanda periferik olarak periodonsiyumdan semente, sementten dentine doğru da gerçekleştiklerini ortaya koymuşlardır.
Periodonsiyumları sağlam olduğunda, genç depulpe dişlerin apekslerinin mineralizasyonuna devam etmeleri bu teorinin doğruluğunu ortaya koyar. Bu durum birçok araştırıcı tarafından saptanmıştır.
Bu özelliklerin bilinmesi, genç dişlerin endodontik tedavilerinin planını çizmek bakımından gereklidir.
Genç Sürekli Dişlerde Çürük ve Travma Sorunu:
Genç dişlerde sık olarak görülen çürük, çabuk ilerleyen karakterde olmakla birlikte, prognostiği iyidir. Çünkü, genç dişlerin sert dokuları çürüğün zararlı etkilerine karşı pek dayanıklı değillerse de, aksine pulpaları, çok çabuk reaksiyon gösterir. Büyük oranda sert doku yıkımına rağmen, genç pulpa savunma kudretini koruyabilir. Bu tip dişlerde sekonder dentin yapımı fazladır ve genç pulpa daha az iltihaplanma gösterir.
Buna karşılık genç pulpa, çocuklarda, özellikle 8-13 yaşlar arasında çok sık meydana gelen travma karşısında, geniş bir şekilde açık apeksten giren damar-sinir demetinin kopması, ya da hematomla boğulması sonucu nekroza ve daha sonra gangrene uğrar. Yani, genç pulpa, çürüğe karşı gösterdiği dayanıklılığı travmaya karşı gösteremez.
Yanıt Bırak