Pratik olarak yatay düzlemde dişleri:
- Ön dişler (kesiciler)
- Açı dişleri (kaninler)
- Yan dişler (azılar) diye gruplandırmak mümkündür
Ön dişler grubu : Pozisyonları yüzünden en çok travmaya uğrayan dişler bunlardır. Özellikle süt kesiciler blokunu ilgilendiren proalveoli’’ anomalisi dikkate alınması gereken bir faktördür. Gerçekten, bir proalveoli vakasını tedavi etmeye çalışan bir ortodontist çok kez kırık, ya da rengi koyulaşmış bir orta kesici ile karşılaşır.
Açı dişleri : Kaninler, ön ve yan diş bölgeleri arasındaki açı dişledirler. Diş ve çene kavislerinin biçimine göre, bu dişlerin pozisyonu değişik olabilir normal dizide olabildikleri gibi, azıların itmesi ile mesiale olarak normal dizinden taşabilir ve travmaya daha uygun duruma geçebilirler. Bununla birlikte, orta kesicilere oranla travmaya uğramaları daha azdır.
Yan Dişler: Lateral durumda olmaları bu dişleri travmalara karşı az çok korur. Önden arkaya doğru gelen travmaları teğet olarak alırlar. Daha az görülen lateral ve yatay travmalar karşısında ise,yanağın yumuşak tabakları tampon fonksiyonunu görürler ve travma daha çok, zigomatik kemiğin çıkıntısı ya da mandibulanın bazal bölümüne rastlar.
Bu lateral dişler özellikle vertikal ve az çok oblik şoklarda travmaya uğrarlar. Dişlerin kapanış durumunda bulunmamaları, travmanın daha sert olmasına yol açar. Alt çenenin hafifçe latero-deviasyonda bulunması ise, dişlerin anormal bir şekilde değim yapmalarına neden olarak travmanın zararını arttırır.
b. Dişin Yaşına Göre :
Aynı cins travma dişin yaşına göre değişik sonuçlar ortaya çıkarır. Diş olarak orta kesici ve travma tipi olarak önden arkaya, aşağıdan yukarı gelen travmayı ele alacak olursak, gelişimin çeşitli dönemlerinde, değişik durumlarla karşılaşırız.
- Süt Kesicisi
Germ Dönemindeki Süt Dişi :
Bir süt çocuğunun herhangi bir süt dişinin germinin, çene içerisindeyken travmaya uğraması için, dişetinde bir açılma olmalıdır. Doğumda ve yaşamın ilk aylarında diş organını dış etkenlerden koruyan, bu fibrö-müköz tabakadır. Germ ayrıca foliküler torba tarafından da korunmaktadır. Foliküler torba, embriyonu çevreleyen bir plasenta gibidir.
Başlangıçta kalın olan fibrö-müköz dişeti zamanla incelerek 6, aya doğru daha kolay yaralanabilir bir duruma geçer. Bu tarihten sonra dişi yalnız periokoner torba korur, zamanla bu da delinir ve diş, ağız boşluğu ile ilişkisini kurar.
Süt dişi germinin çene içi gelişimi sırasında travmaya uğraması, daha çok doğum sırasında, yanlış bir davranışla ortaya çıkabilir. Malpozisyon ve malformasyon göstermesi nadirdir. Çenelerden dışarı atılması için ise çok şiddetli bir travma gerekir, ya da çeneleri ilgilendiren bir enfeksiyon olmalıdır.
Yanıt Bırak