Koruyucu ortodonti hedefleri
Ortodontik tedavilerin uzun süreli ve genellikle masraflı olmaları nedeniyle ortodontik anomalilerin oluşmasının önlenmesi koruyucu ortodonti, henüz başlamakta veya başlamış olan ortodontik anomalinin ilerlemesinin önlenmesi durdurucu ortodonti olarak adlandırılır. Bu konudaki uygulamalar birbiriyle iç içe olduğundan kitapta iki konu birlikte ele alınarak incelenecektir.
Koruyucu ve durdurucu ortodontik uygulamalar, özellikle gelişmekte olan ülkemiz koşullarında üzerinde daha da önemle durulması gereken bir konudur. Durum böyle olmasına rağmen, meslektaşlar arasında diş hekimliğinin diğer branşları gibi ortodonti alanında da korumaya ya da erken dönemde ortaya çıkması muhtemel sorunları gözleyip önlemler almaya yönelik bir çaba gözlenmemektedir. Bunun nedenlerinden biri belki de böyle uygulamaların ekonomik olarak getirisinin olmayışıdır. Oysa bir diş hekiminin sadece izlemek ve gerektiği yerde müdahale etmekle çok büyük oranda kazanç sağlayabileceği aşikârdır. Çünkü hiçbir anne-baba, çocuğunun ileride ortodontik sorunları olacağını öğrendiğinde bunu önlemeye yönelik olarak müdahale yapılması önerisine kayıtsız kalamaz. Kaldı ki konu, maddi beklentilerden öteye bir anlamda halk hizmetidir.
Koruyucu ve durdurucu ortodontik uygulamaların gerçekleştirilebilmesi için büyüme-gelişim, anomalilerin etyolojilerinin-semptomlarının ve nihayet hareketli apareylerin mekaniği ve planlaması gibi konuların hekim tarafından çok iyi bilinmesi gerekir. Hatta bu konularda aparey uygulamasına bazen hiç ihtiyaç bile duyulmamaktadır. Söz gelimi, kapanışta erken temaslara yol açarak alt çenede kaymalara neden olan yüksek tüberküllü süt kaninlerin möllenmesi bu uygulamalardan biri olabilir. Koruyucu ve durdurucu ortodonti uygulamalarında çocuğun büyüme ve gelişiminin sistemli şekilde izlenmesi, gerektiği yerlerde çocuğun ve yakınlarının uyarılması, hatta bu konularda eğitilmesi de ana hedeflerdendir.
Koruyucu ve durdurucu ortodonti uygulamalarının amaçlarını şöyle özetlemek mümkündür:
1-Süt ve karışık dişlenme döneminde ve özellikle sürekli dişlenmeye geçiş esnasında diş kavsinde ortaya çıkan (çapraz kapanışta sürme, kesiciler bölgesinde yer sorunu gibi) anormal gelişmeleri belirlemek ve bunlarla ilgili tedbirleri almak.
2-Malokliizyona yol açabilecek; erken tüberkül temasları, ağızdan nefes alma & çocukluk yutkunması, parmak emme, dudak ısırma vb. kötü alışkanlıklar gibi hazırlayıcı (predispozan) faktörleri belirlemek ve ortadan kaldırmak.
3-Çürük kontrolü yapmak ve özellikle mesio-distal süt dişi çürüklerini Zamanında ve özenle restore etmek, pedodontik kuron kullanmak. Çürüklerin önlenmesi bakımından hastaya diş fırçalamayı öğretmek ve alışkanlık kazanmasına yardımcı olmak, gerekli yerlerde fissür koruyucu ve/veya topikal fluor uygulaması yapmak.
4-Aile fertlerinde (prognati inferior, iskeletsel derin kapanış gibi) herediter karakterli anomali gördüğü taktirde kendilerini uyarmak ve bir uzman hekimle temasa geçmelerini sağlamak.
5-Sürmekte olan sürekli dişlere kavis üzerinde yer açmak ya da çekilmesi gereken süt dişinin altındaki sürekli dişin yerinin kaybedilmemesi için yer tutucu uygulamak.
Koruyucu ortodonti uygulamalarında yer tutucular son derece önemli bir yere sahiptir. Bu apareylerin doğru zamanda ve doğru şekilde uygulanması diş kavsinin düzenli gelişmesinin de garantisi olmaktadır. Bu nedenle yer tutucuların çeşitleri ve uygulama şekilleri konusu aşağıda özel olarak ele alınmaktadır.
Yer tutucular:
Yer tutucular, erken dönemde kaybedilmiş süt dişlerinin yerine sürecek olan sürekli dişlere ait boşlukların komşu dişler tarafından kapatılmasını engellemek ve çiğneme fonksiyonunun bozulduğu hallerde çocuğun çiğnemesine yardımcı olmak amacıyla kullanılan sabit ve hareketli apareylerdir. Pasif ya da aktif olabilirler.
Yanıt Bırak