Bu tipte hipoplazi, ya tüm diş dizisinin sert dokularından yalnız bir tanesini etkiler (amelogenesis imperfecta- dentinogenesis imperfecta), ya da diş organının bütünü hipoplaziktir(Hutchinson hipoplazisi). Bunlar etyolojik tipler konusunda tekrar ele alınacaklardır.
Hipoplazinin etyolojik tipleri: Oluş nedenlerine göre hipoplaziler, irsi, kongenital, post-natal olarak üç grupta toplanabilirler:
1. İRSİ HİPOPLAZİLER :
Amelogenesis İmperfecta
Süt ve sürekli dişlerin minelerini etkileyen bu anormali ilk kez FINN(1938) tarafından “minenin esmer hipoplazisi” adı altında tanımlanmıştır. “Mine displazisi”,”kahverengi irsi opak mine” isimleri de verilir. J.PİNDBORG (1970). “hipoplazik” ve “hipoplazik ve “hipokalsifiye” diye iki tip amelogenesis imperfekta ayırmaktadır. Fakat bu iki tip, çok kez birlikte görülür. Çünkü amelogenez, birbirine bağlı iki fenomenle meydana gelebilir: organik matris formasyonu ve bu matrisin mineralizasyonu. Bu iki fenomen birbirinden kesin bir zaman sınırı ile ayrılamazlar, yani bir tarafta formasyon olurken, başka bir tarafta mineralizasyon olur. Böylece patolojik bir etken aynı zamanda hem formasyonu, hem de mineralizasyonu etkileyebilir(KEREBEL).
Genetik araştırılması WİTKOP tarafından yapılan amelogenesis imperfekta az görülen bir anormalidir. Amerika’ da bir araştırma 14000 kişi üzerinde 1 vakaya rastlanmıştır.(C.WİTKOP,1962) Bu hipoplazi ya dominant bir karakter olarak ya da anne-babası kardeş çocuğu olan kişilerde ressessif karakter olarak iletilir.
Klinik: Dişlerin boyutları normal, biçimleri hafif konik, renkleri mat esmerimsi, biraz saydamdırlar. Esmer renkli mine, yer yer adacıklar halindedir. Çünkü mine-dentin sınırı düzleşmiş olduğundan küçük bir basınçla kolayca mine, dentinden ayrılır.
Radyografi: Bazen pulpa odasının bütünü ile kireçlendiğini gösterir ve henüz sürmemiş dişlerin mineleri düzensiz olarak fark edilir.
Mikroskopi: Minenin aşırı derece hipoplazik olduğu görülür. Kesitler, aşınma ile hazırlanırken, minenin çok dayanıksız olduğu, möl ile çalıştırılırken hemen koptuğu farkedilir. Yüzeyi düzensiz ve sarı renktedir. Kalınlığı normalden az olup, heterogen yapıdadır. Mine iç bölgede kaba bir yapı, kalınlaşmış, düzensiz prizmalar gösterir. Bunun üzerinde globüler yapıda, alttaki mine tabakasında iyi kaynaşmamış yüzeyel bir tabaka vardır. Bazen bu yüzeyel yapı, tabakalar şeklindedir ve altından kolayca ayrılabilir.(KEREBEL 1971).
Dekalsifikasyonla hazırlanan kesitlerde, minenin bütünü ile ortadan kalkmadığı görülür, bu da organik maddelerin fazla olduğunu, dolayısıyla minenin tam olgunlaşmadığını gösterir. Organik bölüm, % 4,88 yerine % 8,66 oranındadır.(CHADURY-CHAPUT). Mikroskopta, anarşik globüller gösteren bu tabakaya bazan lifleri dikey doğrultuda yapışmış bir fibrilli dokunun varlığı saptanır.
Elektron mikroskobunda ise, minenin girintili çıkıntılı yüzeyi daha belirlidir. Işık mikroskobundaki globüler yapı, sayısız küçük çıkıntılar şeklinde farkedilir. Yer yer düzce alanlar vardır. Çok büyük büyütmelerde hiçbir prismatik yapı fark edilemez, bol miktarda organik yapı iç düzeye yapışmıştır. Yüzey bazan sementte benzer yapıda bir kutikula ile örtülüdür(LİNGSGASTERN-KEREBEL)
Adi mikroskopta, dentinde gelişme çizgilerin belirlendiği görülür. Bu durum, dentingonez’de de bozukluk olduğunu gösterir. Pulpanın tabanında koni şeklinde meydana gelen reaksiyonel dentinin nedeni ise fena yapıdaki minenin çabuk aşınmasıdır. Pulpada heterogen dentin adacıkları görülür, bazen pulpa odası bütünü ile silinir. Gömük dişlerde düzensiz bir hipersemantoz, kuron ve mine dentinde süngerimsi kemikle dolmuş rezorpsiyon alanlarına rastlanır. Perikoroner torbanın bağ dokusu, kireç kürecikleri, amorf yoğunlaşmalar, epitel hücre kümleri kapsar.
“Amelogenesis imperfekta”,”adi hipoplazi ”den de farklıdır. Birincisinde minenin tümü ya da büyük bir bölümü tanınmaz durumdadır.”Adi hipoplazi” de ise hipoplazik alanlarının dışındaki mine dokusu değişmemiştir.
Amelogenesis imperfecta ’da yüzeye yapışmış flaman ya da salkım şeklindeki bol organik maddeye rağmen çürüğe rastlanmaması, mine yapısının normalden çok farklı olmasına atfedilir.
Yanıt Bırak